Inhoud brief
Kaart van Guadeloupe, uitgegeven door Jacques N. Bellin (Parijs), kopergravure, ca. 1764In liefde en tegelijkertijd met frustratie schrijft Jan Willarks op 7 december 1664 een brief vanuit Marigot op Guadeloupe. De brief is bestemd voor zijn vrouw Maeijken He[i]ndrickx, die in de Breewaterstraat te Vlissingen woont en van wie hij hoopt dat zij, samen met zijn zoon, moeder en de vrienden goed gezond is. Hij zou ook graag een brief van háár willen ontvangen, maar op de plek waar hij werkt, komt slechts zelden een schip door de dreiging van de (Tweede Engelse) oorlog. Dat staat een soepele briefwisseling in de weg en verhindert het regelmatig laden en lossen van goederen én een persoonlijke scheepsreis.
Jan heeft in zijn opslag zeven- à achtduizend pond suiker. Die had hij graag verscheept met het schip van Pieter Tant, maar deze reist op dit moment naar Sint Christoffel. Er ligt wel een schip, maar van vervoer ziet Jan toch af, daar hij de suiker niet heeft kunnen verzekeren en zeker met het oog op de nu op handen zijnde oorlog. Bovendien weet hij niet bij wie hij zich verzekeren zal, want er is immers (nog) geen schip. Hij is van plan Pieter Tant te schrijven daarover en zal Maeijken op de hoogte houden. In zijn brief klinkt het verlangen door om zijn financiën thuis op orde te hebben en vooral zelf thuis bij zijn vrouw te zijn en niet meer naar Guadeloupe te hoeven reizen. Jan heeft met het schip van kapitein Le Sange een brief aan Maeijken gestuurd en hoopt van haar per omgaande een brief terug te ontvangen. In zijn eerdere brief naar Maeijken had hij haar al gevraagd of zij de goederen wilde verzekeren bij Pieter Tant. Jan zal in ieder geval doen wat hij kan. Hij groet Maeijken en drukt haar tenslotte nog eens op het hart om hem te schrijven.
suikerriet velden op Guadeloupe, foto: wikimedia
De Tweede Engelse Oorlog (1665-1667)
Strenge scheepvaartwetten van de Britten, die onder meer export van Britse goederen naar niet-Britse landen door buitenlanders verboden, lagen ten grondslag aan de oorlog tussen de Republiek en Groot-Brittannië. Ook constante conflicten in de koloniale gebieden vormden hiervoor de aanleiding. Zo veroverden de Britten in 1664 Curaçao en Nieuw-Amsterdam en werden door Robert Holmes Nederlandse forten op de Afrikaanse kust ingenomen. De Ruyter, die op strafexpeditie naar Afrika en West-Indië werd gestuurd, heroverde deze forten weer. Een door de Staten-Generaal in oorlog geïnitieerde actie die tegenwoordig nogal eens volstrekt buiten de context wordt uitgelegd als zou De Ruyter hiermee bewust de slavenhandel en slavernij in stand gehouden hebben.
De oorlog werd vooral ter zee uitgevochten. De Britten namen 522 Nederlandse koopvaardijschepen buit. Tijdens deze oorlog zat het de Britten niet mee. In 1665 brak de pest uit in Londen en op 12 september 1666 woedde een grote brand in de stad. De eerste zeeslag, die van 13 juni 1665 in de Slag bij Lowestoft werd nog gewonnen door de Britten, maar in de Vierdaagse Zeeslag (11-14 juni 1666) trokken de Nederlanders aan het kortste eind. De Tweedaagse Zeeslag (4 augustus 1666) was wederom een overwinning voor de Britten, waarna Terschelling in de as werd gelegd. Raadpensionaris Johan de Witt revancheerde zich met een plan om de thuisbasis van de Engelse vloot aan te vallen. Tussen 19 en 24 juni 1667 voer een vloot onder De Ruyter de Thames op en vernietigde bij Chatham drie kapitale en tien andere oorlogsschepen en nam het vlaggenschip HMS Royal Charles op sleeptouw als buit mee naar de Republiek. Op 31 juli 1667 werd de Vrede van Breda gesloten tussen beide mogendheden.
Literatuur
*J.R. Bruijn, The Dutch Navy of the seventeenth- and eighteenth centuries (Columbia (South Carolina), 1993).
*Gijs Rommelse, The Second Anglo-Dutch War (1665-1667). Raison d’état, mercantilism and maritime strife (Hilversum, 2006).
*A. Doedens, Liek Mulder, Nederlands-Engelse oorlogen. Door een zee van bloed in de Gouden Eeuw, 1652-1674 (Zutphen, 2016).
Noten
Bij deze context horen de volgende brieven: